Асаблівасці арганізацыі адукацыйнага працэсу ў летні аздараўленчы перыяд
Арганізацыя адукацыйнага працэсу ва ўстановах дашкольнай адукацыі ў летні перыяд ўключае аптымальнае чаргаванне спецыяльна арганізаванай і нерэгламентаванай дзейнасці выхаванцаў. Пры гэтым неабходна ўлічваць, што ў перыяд летняй аздараўленчай кампаніі павялічваецца час знаходжання выхаванцаў на свежым паветры, скарачаецца колькасць часу, адведзенага на правядзенне спецыяльна арганізаванай дзейнасці.
Змест адукацыі дзяцей у летні перыяд рэалізуецца ў партнёрскай дзейнасці дарослага з выхаванцамі, якая прадугледжвае:
уключанасць педагога ў дзейнасць нароўні з дзецьмі;
добраахвотнае далучэнне дзяцей да дзейнасці (без псіхічнага і дысцыплінарнага прымусу);
свабодныя зносіны і перамяшчэнне дзяцей у час дзейнасці;
адкрытае часовае завяршэнне дзейнасці (кожны працуе ў сваім тэмпе);
інтэграцыю мастацка-эстэтычнай і фізкультурна-аздараўленчай дзейнасці з іншымі відамі дзіцячай дзейнасці (пазнавальнай практычнай, зносінамі, гульнявой, працоўнай і інш.).
У перыяд летняга аздараўлення прыярытэтным з'яўляецца арганізацыя дзейнасці дзяцей фізкультурна-аздараўленчай і мастацка-эстэтычнай накіраванасці, якая ажыццяўляецца ў спецыяльна арганізаваных формах, рэгламентаваных тыпавым вучэбным планам дашкольнай адукацыі, па адпаведных адукацыйных абласцях («Фізічная культура», «Мастацтва») і нерэгламентаванай дзейнасці выхаванцаў, якая ўключае:
самастойную дзейнасць ва ўмовах створанай педагагічнымі работнікамі прадметна-развіццёвага адукацыйнага асяроддзя, якое забяспечвае кожнаму дзіцяці магчымасць выбраць дзейнасць па інтарэсах і якая дазваляе яму ўзаемадзейнічаць з аднагодкамі або дзейнічаць індывідуальна;
арганізаваную педагагічным работнікам дзейнасць дзяцей, накіраваную на рашэнне адукацыйных задач.
Фізкультурна-аздараўленчая праца ўключае:
ранішнюю гімнастыку;
фізкультурныя заняткі (гульнявога, сюжэтнага, тэматычнага выгляду);
рухомыя гульні і фізічныя практыкаванні на прагулцы;
актыўны адпачынак (фізкультурны вольны час, фізкультурныя святы, Дні здароўя);
самастойную рухальную дзейнасць;
загартоўванне.
Ранішняя гімнастыка праводзіцца штодня на паветры. У яе ўтрыманне з улікам узроставых асаблівасцяў выхаванцаў могуць быць уключаны:
комплекс агульнаразвіваючых практыкаванняў;
абгульванне сюжэту;
3-4 рухомыя гульні;
фізічныя практыкаванні з выкарыстаннем паласы перашкод, найпростых трэнажораў;
аздараўленчы бег на ўчастку;
элементы рытмічнай гімнастыкі, танцавальныя рухі, карагоды і інш.
У летні перыяд ствараюцца спрыяльныя ўмовы для рухальнай актыўнасці дзяцей і ўзмацнення аздараўленчага ўздзеяння фізічных практыкаванняў.
Фізкультурныя заняткі на паветры накіраваныя на:
павышэнне адаптыўных і функцыянальных магчымасцяў арганізма выхаванцаў на аснове комплекснага выкарыстання фізічных практыкаванняў, рухомых гульняў у спалучэнні з прыроднымі сродкамі аздараўлення (сонца, паветра, вада, кліматычныя ўмовы) і гігіенічнымі фактарамі (наяўнасць спартыўнага адзення і абутку, гігіена месцаў правядзення заняткаў і інш.);
пашырэнне рухальнага вопыту дзяцей; замацаванне і ўдасканаленне практыкаванняў у хадзьбе, бегу, скачках, лажанні, кіданні; развіццё фізічных якасцяў (сілы, хуткасці, спрыту, вынослівасці, гнуткасці); авалоданне элементамі спартыўных гульняў, тэхнікай спартыўных практыкаванняў за кошт аптымальнага і варыятыўнага прымянення прадметнага фізкультурна-развіццёвага асяроддзя, адэкватнага ўзросту і здольнасцям выхаванцаў.
Пры арганізацыі рухомых гульняў і фізічных практыкаванняў на прагулцы асаблівую ўвагу варта надаваць індывідуальнай рабоце з выхаванцамі. Падбор матэрыялу неабходна ажыццяўляць з улікам асаблівасцяў рухальнага развіцця дзяцей ранняга і дашкольнага ўзросту.
Актыўны адпачынак (фізкультурны вольны час, фізкультурныя святы, Дні здароўя) як форма калектыўнага, актыўнага адпачынку, комплексна вырашае аздараўленчыя, адукацыйныя і выхаваўчыя задачы, спрыяе развіццю ў дзяцей умення творча выкарыстоўваць рухальны вопыт ва ўмовах эмацыйных зносін з аднагодкамі, падахвочвае кожнае дзіця да максімальнай праявы сваіх здольнасцяў.
Тэматыка фізкультурна-масавых мерапрыемстваў на паветры павінна адлюстроўваць спецыфіку летняга аздараўлення.
Самастойная рухальная дзейнасць з'яўляецца адным з структурных кампанентаў рухальнага рэжыму ва ўстанове дашкольнай адукацыі. Менавіта ў гэтым відзе дзейнасці дзіця ў найбольшай ступені можа праявіць узровень сваіх рухальных, гульнявых, камунікатыўных уменняў. Самастойная рухальная дзейнасць узнікае па ініцыятыве дзіцяці і праходзіць пад наглядам дарослага, пры яго ўскосным кіраўніцтве. Для яе разнастайнасці ў перыяд летняга аздараўлення неабходна стварэнне наступных умоў:
уключэнне ў рэжым дня часу на самастойную рухальную дзейнасць (раніцай, пасля сняданку, на прагулках, пасля сну, у розных відах дзейнасці);
забеспячэнне неабходным спартыўным інвентаром (абсталяваннем) для выканання фізічных практыкаванняў на паветры;
прадастаўленне дастатковага месца для рухаў, выканання фізічных практыкаванняў;
індывідуалізацыя (дыферэнцыяцыя) фізічных практыкаванняў з улікам узроўняў (гіпер-рухомыя, маларухомыя, аптымальна рухомыя дзеці) і тыпаў рухальнай актыўнасці выхаванцаў.
Загартоўванне з'яўляецца важным сродкам умацавання здароўя выхаванцаў пры ўмове, што яно арганічна ўключана ў комплекс фізкультурна-аздараўленчых мерапрыемстваў і ўяўляе сабой пэўную сістэму, простую ў выкананні і якая адказвае індывідуальным асаблівасцям здароўя і развіцця дзяцей.
Метады загартоўвання неабходна ўключаць у рэжымныя працэсы, выкарыстоўваючы натуральныя прыродныя фактары (паветра, ваду, рассеяныя прамяні сонца):
штодзённыя аздараўленчыя прагулкі (не радзей двух раз у дзень агульнай працягласцю не менш за 3 ч 20 мін — 4 ч у залежнасці ад рэжыму ўстановы дашкольнай адукацыі);
шматразовае мыццё рук на працягу дня;
паласканне паражніны рота вадой пакаёвай тэмпературы пасля кожнага прыёму ежы;
дзённы (начны) сон пры адчыненых вокнах (пазбягаючы скразнякоў);
хада басанож на працягу дня: да і пасля сну, у любы час па жаданні дзяцей (ад 2-5 мін у групе першага ранняга ўзросту да 15-20 мін у старэйшай групе); па траве, пяску.
